Γιατί γελάμε; Η προφανής απάντηση είναι γιατί βρίσκουμε κάτι αστείο. Αλλά αν προσέξουμε το πότε και το πώς το γέλιο προκύπτει στις κοινές κοινωνικές καταστάσεις, θα δούμε ότι δεν είναι τόσο απλό όσο νομίζουμε. Όπως και οι περισσότερες πτυχές της ανθρώπινης συμπεριφοράς άλλωστε, έτσι και το γέλιο είναι αρκετά περίπλοκο.

---

Οι επιστήμονες τώρα μαθαίνουν όχι μόνο για τους τρόπους με τους οποίους οι άνθρωποι ακούνε και ταξινομούν τα γέλια, αλλά και πώς το ανθρώπινο γέλιο σχετίζεται με παρόμοιες φωνητικές συμπεριφορές σε όλο το ζωικό βασίλειο. Μέχρι τώρα έχουμε ανακαλύψει πολλά στοιχεία για την προέλευση αυτής της εντυπωσιακής και πανταχού παρούσας συμπεριφοράς: ενώ το γέλιο μπορεί να φαίνεται επιφανειακά να αφορά το αστείο και το χιούμορ, στην πραγματικότητα αποδεικνύεται ότι αφορά στην επικοινωνία μας με το «δέσιμο» της σχέσης με τον συνομιλήτη μας και την εμπιστοσύνη.

Και τότε είναι που γίνεται ιδιαίτερο.

Σε μια σειρά ερευνών στο Εργαστήριο Φωνητικής Επικοινωνίας στο UCLA, αναπαράχθηκαν εγγεγραμμένα γέλια σε δείγμα ακροατών, οι οποίοι στη συνέχεια ρωτήθηκαν αν το γέλιο που άκουσαν είναι "πραγματικό" ή "ψεύτικο"; Τα καταγεγραμμένα γέλια ηχογραφήθηκαν από πραγματικές συζητήσεις μεταξύ φίλων σε ένα εργαστήριο ή παρήχθησαν κατόπιν εντολής, επίσης στο εργαστήριο. Οι ακροατές ήταν σε θέση να διακρίνουν το "πραγματικό" γέλιο από το "ψεύτικο"  περίπου στο 70% συνολικά. Γιατί όμως οι άνθρωποι δεν μπορούν να ξεχωρίσουντα ψεύτικα γέλια; Πριν μπορέσουμε να απαντήσουμε σε αυτό, πρέπει να αναφερθούμε στην ιστορική αφετηρία του γέλιου.

Η προϊστορία του γέλιου

Το γέλιο στους ανθρώπους πιθανότατα εξελίχθηκε από φωνήματα των προγόνων μας καθώς έπαιζαν. Σχετικές φωνητικές συμπεριφορές παρατηρούνται και σήμερα σε πολλά είδη θηλαστικών καθώς επίσης και σε αρουραίους και σκύλους. Οι επιστήμονες έχουν περιγράψει εξελικτικά αυτά τα φωνήματα εν μέσω παιχνιδιών, μέσα από τις δυσκολίες στην αναπνοή. Το δάγκωμα ενός ζώου σε ένα άλλο, θα μπορούσε να θεωρηθεί σαν επίθεση αλλά αν δείξουν, καθώς λαχανιάζουν ότι απλά παίζουν, τότε το παιχνίδι μπορεί να συνεχιστεί χωρίς να διακοπεί από μια περιττή πραγματική μάχη.

Οπότε, πώς αυτό σχετίζεται με το ανθρώπινο γέλιο; Συγκρίνοντας τα χαρακτηριστικά διαφόρων ειδών και στη συνέχεια ενσωματώνοντας όσα είναι γνωστά για την εξελικτική σχέση μεταξύ των ειδών αυτών, μπορούμε να υπολογίσουμε πόσο παλιό είναι ένα χαρακτηριστικό και πώς έχει αλλάξει με την πάροδο του εξελικτικού χρόνου. Τα γέλια μας έχουν γίνει πιο μακρά σε διάρκεια και ο ήχος τους έχει περισσότερο από ένα τόνο, συμπεριλαμβανομένων των στερεοτυπικών φωνηέντων που όλοι γνωρίζουμε: το ανθρώπινο "χαχαχα".

Φυσικά, το ανθρώπινο γέλιο μπορεί να αποτελείται από πολλούς ήχους, συμπεριλαμβανομένων γρυλισμάτων και σφυριγμάτων. Αλλά όταν παράγουμε το κλασικό "χαχαχα" ήχο, αποκαλύπτουμε τη δράση ενός αρχαίου συναισθηματικού φωνητικού συστήματος που χαρακτηρίζει πολλά είδη και έχει σημαντικές επιπτώσεις στο πώς οι άνθρωποι αξιολογούν ένα γέλιο αλλά και εκείνον που γελάει τη δεδομένη στιγμή.

Το γέλιο προκαλεί την απελευθέρωση των ενδορφινών του εγκεφάλου που μας κάνουν να νιώθουμε καλά και αυτό μειώνει το στρες. Ακόμη, όταν γελάμε υπάρχει ένδειξη ότι βιώνουμε μια προσωρινή ελαφρά μυϊκή αδυναμία που ονομάζεται καταπληξία, οπότε θα μπορούσαμε να επικοινωνούμε ότι είναι απίθανο ή είμαστε σχετικά αδύναμοι να επιτεθούμε στον συνομιλητή μας. Αλλά το γέλιο δεν έχει πάντα διασκεδαστική αφετηρία και μπορεί να είναι αρκετά βλαβερό (π.χ. όταν χρησιμοποιείται για προσβολή). Το γέλιο είναι μία ισχυρή ένδειξη με τεράστια επικοινωνιακή ευελιξία.

Γελούσαμε πριν μιλήσουμε, κλάψουμε, ουρλιάξουμε, κάνουμε χειρονομίες και άλλες μη λεκτικές ενδείξεις. Αλλά καταφέραμε τελικά να μάθουμε να μιλάμε και να αναπτύξουμε τον τέλειο έλεγχο της αναπνοής μας, ώστε να τη ρυθμίσουμε για την ομιλία μας. Αυτές οι καινοτομίες μας έδωσαν την ικανότητα της φωνητικής μίμησης. Καθώς αυτή η δεξιότητα αναπτύχθηκε για την παραγωγή ομιλίας, προέκυψε γρήγορα και η ικανότητα να μιμούμαστε άλλους μη λεκτικούς ήχους. Ξαφνικά, το ψεύτικο γέλιο γεννήθηκε.

Ένα ψεύτικο γέλιο παράγεται από ένα ελαφρώς διαφορετικό σύνολο φωνητικών μυών που ελέγχονται από ένα διαφορετικό μέρος του εγκεφάλου μας. Το αποτέλεσμα είναι ότι υπάρχουν λεπτά χαρακτηριστικά των γέλιων που ακούγονται σαν ομιλία και πρόσφατα στοιχεία δείχνουν ότι οι άνθρωποι είναι αρκετά ευαίσθητοι σε αυτά, με ένα ασυνείδητο τρόπο. Για παράδειγμα, αν επιβραδύνουμε στο εργαστήριο ένα "πραγματικό" γέλιο περίπου δυόμισι φορές, το αποτέλεσμα παραδόξως μοιάζει με ζωικές συμπεριφορές. Αλλά όταν επιβραδύνουμε την ανθρώπινη ομιλία ή ένα "ψεύτικο" γέλιο, τότε ακούγεται σαν να επιβραδύνεται η ανθρώπινη ομιλία.

Η ικανότητα να είναι κανείς καλός υποκρικτής έχει τα πλεονεκτήματά του, άρα έχει υπάρξει κατά πάσα πιθανότητα η εξελικτική πίεση να υποκρινόμαστε καλά με επακόλουθη πίεση στους ακροατές να είναι καλοί "ανιχνευτές υποκριτών".

Οι λόγοι που γελάμε είναι τόσο περίπλοκοι όπως η κοινωνική μας ζωή και σχετίζονται στενά με τις προσωπικές μας σχέσεις και τις επικοινωνιακές στρατηγικές. Ένα επίκεντρο των ερευνητών τώρα προσπαθεί να αποκρυπτογραφήσει τη σχέση μεταξύ των ειδικών χαρακτηριστικών του ήχου των γέλιων μας, από τα δυνατά γέλια που κάνουν την κοιλιά μας να τραντάζεται μέχρι τα ήρεμα γελάκια και τη σημασία των χαρακτηριστικών που αντιλαμβάνονται οι ακροατές. Για κάποιον που μελετά την εξέλιξη της ανθρώπινης επικοινωνίας, υπάρχουν μερικά πράγματα που πρέπει να μελετήσει καλύτερα. Και αυτό δεν είναι αστείο.

---

Πηγή: time.com

Οι 11 μεγαλύτεροι κρυμμένοι θησαυροί στην Ελλάδα, που αναζητούν μετά μανίας οι χρυσοθήρες

                             Θησαυρός στο χώμα/ Φωτογραφία: Shutterstock

Κρυμμένοι θησαυροί στην Ελλάδα; Κανείς δεν γνωρίζει αν υπάρχουν, καμία απόδειξη για την υπαρξή τους δεν υπάρχει, ωστόσο οι θρύλοι περί ύπαρξης κρυμμένων θησαυρών, παρακινεί πολλούς να παραστήσουν τον... Ιντιάνα Τζόουνς. Κάποιες φορές, με ολέθρια αποτελέσματα.

Τρανή απόδειξη είναι η προσπάθεια αγνώστων να βρουν τον θησαυρό (που θρυλείται ότι υπάρχει) του Αλή Πασά σε περιοχή της Καρδίτσας, με αποτέλεσμα να δημιουργήσουν μία τεράστια τρύπα σε ιστορικό γεφύρι της περιοχής, ικανής να προκαλέσει ακόμη και την πτώση του.

Γιατί όμως κάποιοι επιδίδονται με τέτοια μανία στο κυνήγι θησαυρών που κανείς δεν είναι σίγουρος αν υπάρχουν;

Είναι λόγω του άπλετου ελεύθερου χρόνου που έχουν; Η μήπως της μεγάλης αγάπης που έχουν για την ταινία «Οι κυνηγοί της χαμένης κιβωτού» με τον Ιντιάνα Τζόουνς;

Οτι κι αν είναι το μόνο σίγουρο είναι πως μερικοί Ελληνες δεν διστάζουν. Παίρνουν τον ανιχνευτή μετάλλων τους και ξεχύνονται σε βουνά, ποτάμια, λίμνες.

Και μπορεί να μην ξέρουμε την τακτική τους, αλλά αν κρίνουμε από το αποτέλεσμα... αυτή δεν αποφέρει καρπούς, καθώς οι πιο γνωστοί και διαδεδομένοι θησαυροί σε ελληνικό έδαφος παραμένουν ακόμη... κρυμμένοι. Και θρυλούμενοι. 

Ποιοι, όμως, είναι όλοι αυτοί οι θησαυροί που θρυλείται ότι υπάρχουν στην Ελλάδα και μετά μανίας ψάχνουν οι επίδοξοι Ιντιάνα Τζόουνς; 

Ο θησαυρός του Αλή Πασά…

Ο θησαυρός του Αλή Πασά αποτελεί θρύλο, ο οποίος, όπως φαίνεται, συγκινεί ακόμη. Και όχι μόνο... Κάνει πολλούς να πιστεύουν ότι μπορούν να τον εντοπίσουν και για αυτό δεν σταματούν να ψάχνουν. Οχι σε ένα και δυο σημεία, αλλά σε πολλά περισσότερα ανά την Ελλάδα. 

Ωστόσο οι αναζητήσεις του εμπερικλείουν συχνά τεράστιες κινδύνους. 

Λόγω των σεντούκιων με τις λίρες, τους πολύτιμους λίθους και τα άλλα βυζαντινά κειμήλια απ’ τις επιδρομές του που θρυλείται ότι περιλαμβάνονται στο θησαυρό του Αλή Πασά, έχουν κινδυνέψει τελευταία και ιστορικά γεφύρια!

Πρόσφατα οι χρυσοθήρες παραλίγο να γκρεμίσουν ένα ιστορικό πέτρινο γεφύρι στην Καρδίτσα, καθώς, μέσα στην πλάνη τους και στη θολούρα τους, όντας πεπεισμένοι ότι εκεί βρίσκεται ο θησαυρός που τόσο πολύ λαχταρούσαν, δεν λογάριασαν απλά τίποτα. 

Και αν αυτοί έψαχνα στην Καρδίτσα, κάποιοι άλλοι πιστεύουν πως ο θησαυρός του Aλή  Πασά όντως υπάρχει μεν, στην Κέρκυρα δε.

Αλλοι πάλι λένε πως βρίσκεται κάπου στην Λευκάδα, ενώ μερικοί υποστηρίζουν πως τον θησαυρό τον πήρε ο γιος του όταν πήγε στην Κιουτάχεια.

Μία ξεχωριστή άποψη πάντως είχε ο Βαγγέλης Δήμας, ο οποίος πριν μερικά χρόνια  όχι μόνο είχε πει σε όλους πως πίστευε ότι ο θησαυρός βρισκόταν στα Τρίκαλα, αλλά αποφάσισε και να σκάψει στο χωριό Βασιλική για να τον βρει. Τελικά αντί για χρυσό, είδε νερό.

Η γουρούνα με τα εφτά χρυσά γουρουνάκια που την ψάχνουν παντού

Αυτόν τον θησαυρό τον έχουν αναζητήσει παντού. Ο θρύλος μιλά για ένα γλυπτό σε σχήμα γουρούνας, κατά άλλους μαζί με γουρουνάκια, από μασίφ χρυσό.

Η ιστορία πρωτοακούστηκε στην Ιεράπετρα, όταν Γάλλοι αρχαιολόγοι ισχυρίστηκαν πως είχαν βρει μία χρυσή γουρούνα με τα χρυσά γουρούνια της.

Η άλλη ιστορία έχει κέντρο την Δεκέλεια Αττικής όπου εκεί λέγεται πως βρέθηκε ένα κασόνι με μία χρυσή γουρούνα, τμήμα της συλλογής των πρώην βασιλιάδων.

Στην Εδεσσα την ψάχνουν ακόμη. Λένε οτι η γουρουνίτσα είναι θαμμένη κάτω από ένα αιωνόβιο δένδρο.

Από την άλλη οι Λαμιώτες ξέρουν άλλη εκδοχή. Πιστεύουν πως το χρυσό αντικείμενο βρίσκεται κάτω  από την πλατεία Λαού και εκεί μάλιστα υπάρχουν πολλά χρυσά γουρούνια.

Ο θησαυρός του πλουσιότερου Τούρκου του Μοριά

Ο λόγος για τον Κιαμίλ-μπέη, ο οποίος ήταν ο πασάς της Κορίνθου και ο πλουσότερος Τούρκος του Μοριά.

Πολλοί πιστεύουν πως ο θησαυρός του έμεινε στα αζήτητα, όταν κατά την επανάσταση συνελήφθη και φυλακίστηκε.

Η αξίας της περιουσίας του σύμφωνα με οθωμανικά έγγραφα από το 1800 υπολογίζεται στα 500 εκατομμύρια, ενώ κάτοικοι του Κιάτου θεωρούν πως η περιοχή τους είναι και η επικρατέστερη για την εύρεση αυτού του θησαυρού. Φυσικά και δεν έχουν βρει απολύτως τίποτα.

Στην ίδια περιοχή, οι επίδοξοι Ιντιάνα Τζόουνς του σήμερα, αναζητούν πέρα από τον θησαυρό του Κιαμίλ Μπέη και το αυτοκρατορικό ξίφος του Κωνσταντίνου Παλαιολόγου, πάνω στο οποίο υπάρχουν μεγάλες πολύτιμες πέτρες.

Τα κλοπιμαία του λήσταρχου Παπακυριτσόπουλου

Στην Φθιώτιδα έχουν την δική τους ιστορία για έναν λήσταρχο, ο οποίος όχι μόνο κατάφερε και έκλεψε πολλά πανάκριβα λάφυρα, αλλά μάλιστα τα έθαψε κάπου στο βουνό Οίτη.

Ο θρύλος λέει ότι ο λήσταρχος δεν είχε προλάβει να ξεθάψει το θησαυρό πριν πεθάνει από τα πυρά των αστυνομικών αρχών. Και κάπως έτσι, οι σημερινοί Ιντιάνα Τζόουνς ψάχνουν και ψάχνουν και ξαναψάχνουν... 

Η Ροδόπη παίρνει την πρωτιά... με τρεις κρυμμένους θησαυρούς

Ευκολόπιστοι φαίνεται πως είναι οι κάτοικοι στην Ροδόπη, οι οποίοι γνωρίζουν όχι μία, αλλά τρεις ιστορίες για κρυμμένους θησαυρούς.

Οι θησαυροί σχετίζονται με τον Καρά Αλή, τον Πέτκόφ και τον Βαλσάμ Βοεβόδα.

Αναφορικά με τον πρώτο, υπάρχει ο μύθος πως ο Καρά Αλή κατά την περίοδο της οθωμανικής αυτοκρατορίας συγκέντρωσε χρυσαφικά, λίρες και ασημικά από ληστείες  τα φόρτωσε σε εφτά καμήλες και τα έβαλε μέσα σε μία σπηλιά κάπου στην Ροδόπη. Ο θρύλος λέει πως ο Καρά Αλή έφραξε την είσοδο με έναν τεράστιο βράχο, με αποτέλεσμα όσοι βλέπουν σήμερα σπηλιά με βράχο στην Ροδόπη να τους μπαίνουν ιδέες.

Οσον αφορά τον Πέτκοφ, υπάρχουν ακόμη κάποιοι που αναζητούν τα ξυλοκιβώτια γεμάτα κοσμήματα και λίρες του κομιτατζή.

Σχετικά με τον κλέφτη Βαλσάμ Βοεβόδα, αυτός έζησε και ενέργησε στην Κομοτηνή, με αποτέλεσμα πολλοί ντόπιοινα πιστεύουν πως κάπου έχει κρύψει την αμύθητη περιουσία του που έχει βγάλει από τις ληστείες. Και κάπως έτσι ξεχύνονται στα βουνά... 

Ο θησαυρός του Πύρρου στην Ηπειρο

Στα βουνά της Πρέβεζας  εδώ και χρόνια κάτοικοι αναζητούν τον θησαυρό του Πύρρου (ο οποίος έζησε στο 300 πΧ) και ήταν βασιλιάς των Μολοσσών.

Λέγεται πως μετά τους πολέμους του βασιλιά στην Ιταλία, ο Πύρρος κατάλαβε πως η ώρα που θα χάσει την ζωή του σε κάποια μάχη δεν αργεί και έτσι διέταξε να θαφτούν όλα του τα πλούτη σε κάποιο βουνό κοντά στην Πρέβεζα.

Αν και οι Ελληνες Ιντιάνα Τζόουνς ψάχνουν και ξαναψάχνουν τίποτα απολύτως δεν έχει βρεθεί μέχρι στιγμής.

Ο θησαυρός του Λύκου στην Πελοπόννησο

Στην Πελοπόννησο ο πιο φημισμένος θησαυρός σχετίζεται με τον λήσταρχο Λύκου ή Λύγγου, από την εποχή της Τουρκοκρατίας.

Σύμφωνα με παλιό δημοσίευμα του arkadia press  ο λήσταρχος Λύγγος τον 19ο αιώνα έκρυβε ανεκτίμητα χρηματικά ποσά (σε χρυσό) σε υπόγειες στοές του Μαίναλου, κι από την άλλη ο καπετάν Πέρδικας (του ΕΛΑΣ-Ελληνικού Απελευθερωτικού Στρατού- από τα κατοχικά στρατεύματα) έκρυψε εκεί χρυσές λίρες.

Το καλοκαίρι του 2000, δύο Ελληνοαμερικανοί επιχειρηματίες με καταγωγή από Αρκαδία και Λακωνία αντίστοιχα είχαν φέρει ένα ειδικό και πανάκριβο ηλεκτρομαγνητικό μηχάνημα από τις ΗΠΑ με υπερσύγχρονο Scanner. Εψαξαν στο Μαίναλο, αλλά δεν βρήκαν απολύτως τίποτα.

Οι λίρες των Βρετανών Στην Ηπειρο

Στην Ηπειρο έχουν «χούι» να ψάχνουν θησαυρό με λίρες και συγκεκριμένα αυτές που πιθανώς έχουν κρύψει οι αντάρτες.

Αυτή την φορά, λοιπόν, στο στόχαστρο των ειδικών είναι και οι λίρες που πετούσαν οι Αγγλοι με στόχο να ενισχύσουν την ελληνική αντίσταση -συγκεκριμένα τις δυνάμεις του Ζέρβα- οι οποίες δεν έφτασαν όλες στον στόχο τους. Πρέπει βέβαια να επισημανθεί ότι οι λίρες δεν ήταν της βασίλισσας της Αγγλίας, αλλά ο ελληνικός χρυσός που είχε φυγαδευτεί στην Αίγυπτο και κατέληξε στο Λονδίνο.

Πηγή: iefimerida.gr - https://www.iefimerida.gr/news/451160/oi-11-megalyteroi-krymmenoi-thisayroi-stin-ellada-poy-anazitoyn-meta-manias-oi

Βυθισμένες αρχαίες πόλεις στην Ελλάδα

Η αντίληψη που επικρατεί στο ευρύ κοινό σχετικά με την υποβρύχια αρχαιολογία είναι σε μεγάλο βαθμό εσφαλμένη, καθώς το ενδιαφέρον επικεντρώνεται κυρίως στην ανακάλυψη και μελέτη των ναυαγίων και των περιεχομένων τους. Ωστόσο το ενδιαφέρον της ενάλιας αρχαιολογίας δεν περιορίζεται μόνο στα ναυάγια, αλλά επεκτείνεται και στην έρευνα αγνώστων πολλές φορές οικισμών και βυθισμένων λιμανιών.

Τα βυθισμένα οικιστικά συγκροτήματα του ελλαδικού χώρου δεν περιβάλλονται βεβαίως από το μυστήριο που γοητεύει πολλούς, όπως η υπόθεση της χαμένης Ατλαντίδας, αλλά συμπληρώνουν καίρια τον αρχαιολογικό ιστό της χώρας και παρέχουν πολύτιμα πληροφοριακά στοιχεία για την ιστορία, το εμπόριο, τις πληθυσμιακές μετακινήσεις, τη γεωλογία και το κλίμα του Αιγαιακού περιβάλλοντος, στο οποίο κυρίως έχουν εντοπιστεί. Οι ήδη γνωστές υποβρύχιες αρχαιολογικές θέσεις κατά μήκος των ακτογραμμών της Ελλαδικής επικρατείας καλύπτουν το χρονολογικό πεδίο από την προϊστορική εποχή μέχρι και την πρώιμη βυζαντινή. Συνοπτικά είναι οι παρακάτω:

Σαλάντι Αργολίδας

Ο προϊστορικός οικισμός βρίσκεται στο μέσο του όρμου των Διδύμων, λίγο βορειότερα του γνωστού σπηλαίου Φράγχθι. Εκτείνεται με κατεύθυνση βορειοδυτικά-νοτιοανατολικά σε μια ζώνη μήκους 400 και πλάτους 30 μ. περίπου κατά μήκος της παραλίας και μέχρι την ισοβαθή των 4 μ. κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας. Λόγω των αλουβιακών αποθέσεων στο μυχό του όρμου και της ανόδου του επιπέδου της στάθμης του ύδατος η συνολική έκταση του οικισμού δεν είναι δυνατόν προς το παρόν να προσδιοριστεί

Η επιφανειακή έρευνα, που έγινε το 1998 από τους αρχαιολόγους της Εφορείας Εναλίων Αρχαιοτήτων Δ. Χανιώτη και Α. Τεγονίδου, και Χ. Αγουρίδη το 2000, έδειξε ότι ο οικισμός θα πρέπει να καταλάμβανε μια έκταση 20 στρεμμάτων περίπου και να βρισκόταν κατά την πρώιμη Εποχή του Χαλκού σε χαμηλή κοιλάδα και σε αρκετή απόσταση από τη θάλασσα, αν κρίνουμε από την ελαφρά κλίση του βυθού. Οι τοίχοι θεμελιώσεως των κτηρίων του οικισμού, που είναι ορατοί σήμερα στην επιφάνεια του βυθού, είναι κατασκευασμένοι από αργούς λίθους και είναι κυρίως δύο τύπων:

Διπλοί πάχους 50-60 εκατοστών με ενδιάμεσο γέμισμα και μονοί πάχους 30 εκ. Στο δεύτερο τύπο ανήκει και ημικυκλικό κτίσμα διαμέτρου 4 μ. Αμφότεροι οι παραπάνω τύποι συναντώνται συχνά σε οικισμούς της Πελοποννήσου και της Στερεάς Ελλάδος κατά την πρώιμη Χαλκοκρατία. Από την κεραμική που ανευρέθει, όπου κυριαρχούν οι ραμφόστομες φιάλες, τα χονδροειδή αγγεία οικιακής χρήσεως, τα ανοικτά αγγεία με ανάγλυφες ταινίες στο άνω μέρος τους καθώς και μυλόλιθοι και τρυπητήρια από ηφαιστειακό υλικό του Σαρωνικού, ο οικισμός χρονολογείται στην πρώιμη Εποχή του Χαλκού και μάλιστα στην δεύτερη και πιο ώριμη φάση της.

Πλατυγιάλι Αστακού

Ο χώρος αυτός, σε οδική απόσταση 12 χλμ. νότια του Αστακού Αιτωλοακαρνανίας, εντοπίζεται μεταξύ των ακρωτηρίων Κάρλο Γλώσσα και Στενή Γωνιά. Το πλάτος του όρμου είναι 1 χλμ., ενώ η θάλασσα εισδύει σ’ αυτόν περίπου 2 χλμ. Η είσοδός του προστατεύεται από τις νησίδες του συμπλέγματος των Εχινάδων. Τόσο μέσα στη θάλασσα όσο και στην παραλία υπάρχουν πηγές γλυκού νερού. Η υποθαλάσσια έρευνα στην περιοχή είχε ξεκινήσει με αφορμή τον προγραμματισμό κατασκευής στον ομώνυμο όρμο διαλυτηρίου πλοίων από την ΕΤΒΑ και διήρκεσε από τον Ιούλιο έως το Δεκέμβριο του 1986. Αξιοπρόσεκτο εύρημα είναι ο ταφικός εγχυτρισμός ενός βρέφους.

Ο προϊστορικός οικισμός βρισκόταν στο μυχό του κόλπου, σε σημείο που και προ της βύθισής του πρέπει να ήταν χαμηλή κοιλάδα. Οι λόγοι της καταβύθισης παραμένουν ουσιαστικά άγνωστοι, αφού η εξακρίβωσή τους προϋποθέτει γεωλογική μελέτη. Τοίχοι κτισμάτων διακρίνονται σε μια ζώνη 400 μ. παράλληλα προς την ακτογραμμή και σε απόσταση 130 μ. απ’ αυτήν, τουλάχιστον ως την ισοβαθή των 5 μ. Μερικοί απ’ αυτούς συνεχίζονταν και στην παραλία σε αρκετό βάθος κάτω από το έδαφος. Το τμήμα του οικισμού που καλύπτεται απο τη θάλασσα έχει έκταση περίπου 50 στρεμμάτων και καταποντίστηκε πριν από 4.500 χρόνια. Η οριστική του εξαφάνιση ωστόσο επήλθε με την εγκατάσταση του διαλυτηρίου πλοίων, που συντελέστηκε εξαιτίας της αβελτηρίας αλλά και με τις «ευλογίες» της θανούσας υπουργού Πολιτισμού Μελίνας Μερκούρη.

Πουνταζέζα Λαυρίου

Πρόκειται για παραθαλάσσιο οικισμό του αρχαίου δήμου Σουνίου της Λαυρεωτικής και ταυτίζεται με τον «Πορθμόν των Σαλαμινίων», που αναφέρεται σε επιγραφές του 363 π.Χ. από την αρχαία Αγορά Αθηνών. Ο οικισμός φαίνεται να εκτεινόταν στην ευρύτερη περιοχή του λόφου της Πουνταζέζας, καταλήγοντας ομαλά προς τη θάλασσα. Στον πορθμό οι εύποροι δημότες, που ανήκαν στο γένος των Σαλαμίνιων, φαίνεται να είχαν στη κατοχή τους καλλιεργήσιμη γη, αλώνι, πηγάδι, δύο οικίες, τέμενος άγνωστης θεότητας καθώς και τέμενος του Ηρακλέους.

Οι πρόσφατες έρευνες απέδειξαν ότι στην περιοχή υπήρξε έντονη γεωργοκτηνοτροφική αλλά και μεταλλευτική δραστηριότητα. Σήμερα ένα μέρος του παραθαλασσίου τμήματος του οικισμού είναι καταποντισμένο λόγω της ανόδου της στάθμης της θάλασσας. Τα κυριότερα λείψανα εντοπίζονται στη βορειοανατολική πλευρά και καταλαμβάνουν μια έκταση 110χ35 μ. Εκεί παρατηρούνται τοίχοι κτισμάτων από πωρόλιθο εγκάρσιοι αλλά και παράλληλοι προς την ακτογραμμή. Το ύψος τους είναι περίπου 40 εκ. Επίσης σε απόσταση 25 μ. από την ακτή σε βάθος 1,85 μ. εντοπίζονται απομεινάρια τετραγώνου λίθινου οικοδομήματος (προφανώς δημοσίου κτηρίου) διαστάσεων 9,65×9,65 μ. Η ακμή του οικισμού ανάγεται στους κλασικούς χρόνους.

Λιμάνι Αβδήρων

Μέσα στο σύγχρονο λιμενίσκο της κοινότητας των Αβδήρων πραγματοποιήθηκε το 1992 η υποβρύχια έρευνα του αρχαίου λιμενοβραχίονα, που, αν και αρκετά φθαρμένος, σώζει σε μεγάλο βαθμό το αρχικό σχήμα και μέγεθός του. Έχει μήκος περίπου 170 μ. και κατεύθυνση από ανατολών προς δυσμάς. Κατά την πρώτη ανασκαφική περίοδο διαπιστώθηκε κατ’ αρχήν η ύπαρξη δύο τουλάχιστον οικοδομικών φάσεων. Στην πρώτη φαίνεται να ανήκει ένας λιμενοβραχίονας πλάτους 8 μέτρων δομημένος με λιθοπλίνθους από γρανίτη και ελαφρά κλίση προς το βορρά. Εξωτερικά του σημείου που γωνιάζει εντοπίστηκαν δύο ημικυκλικοί πύργοι διαμέτρου 10 και 13 μ. Στην νεότερη φάση του λιμανιού ανήκει η προς τη λιμενολεκάνη επέκτασή του πλάτους 3-3,5 μ., που εφάπτεται στην εσωτερική πορεία της αρχαιότερης φάσης και είναι κατασκευασμένη επίσης από μεγάλες γρανιτένιες λιθοπλίνθους.

Μεθώνη (Οικισμός Εποχής του Χαλκού).

Περί τα μέσα της δεκαετίας του 80 στον κόλπο της Μεθώνης, σε απόσταση 300 μ. από το δημοτικό κάμπινγκ και σε βάθος 3,5 έως 5,5 μ. εντοπίστηκαν εκτεταμένα οικοδομικά λείψανα και συστάδες. Οι τοίχοι σώζονται σε ορισμένες περιπτώσεις σε ύψος τεσσάρων δόμων, αποτελούνται δε κατά κανόνα από πλακερές πέτρες. Η τοιχοδομία αυτή συγκροτείται κυρίως από διπλές σειρές λίθων. Σε λίγες περιπτώσεις εμφανίζεται μόνο μία σειρά, αποτελούμενη από ακατέργαστους ογκόλιθους. Σημαντικό στοιχείο για τη προϊστορική χρονολόγηση του ευρήματος υπήρξε τοίχος σε διάταξη «ιχθυόκανθου»,που «πορεύεται» δυτικά από μεγάλο κυκλικό οικοδόμημα.

Η γενική εικόνα των λειψάνων συνηγορεί υπέρ της πιθανότητας καταβύθισης λόγω σεισμού. Από το 1990 διεξάγεται συστηματική έρευνα στον εν λόγω χώρο, όπου αξίζει να σημειωθεί ότι έχει βρεθεί μια λίθινη προϊστορική άγκυρα ενσωματωμένη σε τοίχο καθώς και υπολείμματα ταφικού εγχυτρισμού δύο νηπίων. Οι υπάρχουσες ιστορικές πληροφορίες για τη περιοχή είναι αξιολογότατες. Κατά την εποχή των Τρωικών ονομαζόταν Πήδασος. Ο Στράβων την αναφέρει ως Πήδασον αμπελόεσσαν. Τα δύο σπουδαιότερα ιερά της πόλης ήταν ο ναός της Ανεμώτιδος Αθηνάς, όπου υπήρχε και ανδριάντας του Διομήδους και ναός της Αρτέμιδος, όπου και το υπό του Αναχάρσιδος αναφερόμενο φρέαρ, από το οποίο αντλούσαν νερό αναμεμιγμένο με πίσσα. Ίσως να πρόκειται για την πρώτη άντληση πετρελαίου στον ελλαδικό χώρο.

Πλύτρα Λακωνίας

Βρίσκονται στη δυτική πλευρά της χερσονήσου Επιδαύρου Λιμηράς μεταξύ των όρμων Σκοτεινός και Άρασμα στο Λακωνικό Κόλπο και ταυτίζεται με την αρχαία πολίχνη Ασωπός των Ελευθερολακώνων. Η περιοχή, που κατά την αρχαιότητα πρέπει να βρισκόταν περίπου 3 μέτρα ψηλότερα από τη σημερινή στάθμη της θάλασσας, είναι διάσπαρτη με αρχαία κτήρια. Είναι τυπικό παράδειγμα αρχαιολογικού χώρου, που έχει διαταραχθεί λόγω τεκτονικών φαινομένων και που σήμερα βρίσκεται βυθισμένος μέχρι και το βάθος των 7 μέτρων. Κατά μήκος του πρανούς της ανατολικής ακτής είναι ορατά τα σημεία όπου έχει αποκοπεί από τη στεριά.

Έχουν βρεθεί ανθρώπινα οστά αναμειγμένα με κεραμικά, που ενδεικνύουν το αιφνίδιον της καταστροφής που είχε επέλθει. Η συνεχής διάβρωση της παράκτιας περιοχής αποκαλύπτει οικοδομήματα με εντυπωσιακά ψηφιδωτά δάπεδα καθώς και αρχαίους τοίχους, που συνεχίζουν κάτω από τη θάλασσα. Τα πλείστα των οικοδομικών λειψάνων, που υφίστανται στον πυθμένα του κόλπου, χρονολογούνται από την ελληνιστική έως την παλαιοχριστιανική περίοδο. Απ’ αυτά ξεχωρίζουν ένα πηγάδι δομημένο με λίθους και υδραυλικό κονίαμα, ο αρχαίος λιμενοβραχίονας και ο επ’ αυτού οχυρωματικός πύργος ή φάρος. Τα βυθισμένα κτήρια είναι κατασκευασμένα από ορθογώνιους λιθοπλίνθους, που προέρχονται από τα παρακείμενα επίσης βυθισμένα λατομεία της αρχαιότητας.

Φαλάσαρνα

Βρίσκεται στον αυχένα της χερσονήσου της Γραμβούσας στην δυτική Κρήτη. Λόγω θέσης υπήρξε το πλέον στρατηγικό σημείο ελέγχου των θαλασσίων οδών μεταξύ του Αιγαίου πελάγους και της Ιταλίας. Ο αρχαίος λιμένας της πόλης βρίσκεται σε απόσταση 100 μ. από την παραλία, θαμμένος κάτω από τόνους προσχώσεων και θαλασσίων αποθέσεων. Αυτό οφείλεται στο γεωλογικό φαινόμενο της προς βορράν κίνησης της λιθοσφαιρικής πλάκας της Αφρικής και της συνακόλουθης σύγκρουσής της με αυτή του Αιγαίου. Στοιχεία από τον χώρο της Φαλάσαρνας, που χρονολογήθηκαν με «άνθρακα 14», απέδειξαν ότι το δυτικό τμήμα της Κρήτης πρέπει να «υψώθηκε»περί το 365 π.Χ. μέσα σε διάστημα λίγων ημερών.

Ελίκη Αχαΐας

Βρίσκεται μεταξύ των ποταμών Σελινούντα και Κερυνίτη. Ο Παυσανίας στα«Αχαϊκά» του (VΙΙ, 24,5 και 25, 5) αφιερώνει μεγάλο μέρος της διήγησής του σ’ αυτήν. Η συγκεκριμένη πόλη, κέντρο λατρείας του Ελικωνίου Ποσειδώνος, μπορεί χωρίς υπερβολή να χαρακτηριστεί ως καταποντισμένο μυστήριο. Από τα υφιστάμενα ιστορικά στοιχεία γνωρίζουμε ότι συνεπεία σεισμικής έξαρσης κατά τον χειμώνα του 373 π.Χ. καταβυθίστηκε στο σύνολό της, ενώ οι κάτοικοί της μετανάστευσαν στην κυρίως Ελλάδα και τη Μικρά Ασία. Ουδέν άλλο είναι επισήμως γνωστό γι’ αυτήν σήμερα πέρα από τις σποραδικές και ανεπιβεβαίωτες πληροφορίες αλιέων του Κορινθιακού κόλπου, που κάνουν λόγο για ύπαρξη υποβρυχίων ερειπίων. Πριν από λίγα χρόνια συντελέστηκε η πρώτη υποθαλάσσια μαγνητοσκόπηση της περιοχής από ιδιωτικό συνεργείο δυτών.

Πύρρα

Βρίσκεται επίσης στη Λέσβο, στον κόλπο της Καλλονής. Πρόκειται για αρχαιότατη πόλη, της οποίας τα βυθισμένα απομεινάρια είναι δυνατό να γίνουν διακριτά σε βάθος λιγότερο των 8 μ., όποτε οι καιρικές συνθήκες το επιτρέπουν.

Ανθηδών

Στο παραλιακό τμήμα της κωμόπολης αυτής της κεντρικής Ευβοίας (άλλοτε ανήκε στη Βοιωτία) σώζονται ακόμη θεμέλια δημοσίων οικοδομημάτων, αρχαίος μόλος, λιμενοβραχίονες και κρηπιδώματα κατασκευασμένα από μεγάλους ορθογώνιους λίθους. Χρονολογούνται από την Αρχαϊκή έως την Ελληνιστική περίοδο.

Παυλοπέτρι Λακωνίας

Βρίσκεται κοντά στην Ελαφόνησο. Στον υποθαλάσσιο χώρο του έχει ανακαλυφθεί ευρέως εμβαδού οικισμός της Πρωτοελλαδικής περιόδου, του οποίου η εξέλιξη χρονολογείται μέχρι την Υστεροελλαδική.

Και άλλοι είκοσι ένας πανάρχαιοι και νεώτεροι οικισμοί εκτός από τους προαναφερθέντες.

Υπάρχουν ακόμη τα λείψανα 21 βυθισμένων οικισμών στις ακτές της ηπειρωτικής και νησιωτικής Ελλάδος, τους οποίους σε μια απλή κατηγοριοποίηση με κριτήριο την αρχαιότητά τους δυνάμεθα να τους κατατάξουμε ως εξής:

Πρωτοελλαδικοί: Μανίκια Ευβοίας (οικισμός και νεκροταφείο).

Κλασικοί: Τορώνη Καβάλας, Ερέτρια Ευβοίας, Κεγχρεαί Κορίνθου, Γύθειο Λακωνίας και Φεία Ηλείας.

Ελληνιστικοί: Κίρρα Φωκίδος, Δόμβραινα Βοιωτίας, Διβάρι Γιάλοβας Μεσσηνίας, Παλαιά Επίδαυρος Αργολίδος, Ελούντα Κρήτης, Ψείρα Κρήτης, Χερσόνησος Κρήτης, Ίτανος Κρήτης.

Βυζαντινοί: Παροικία Πάρου, Δρέπανο Αργολίδος.

Εύλογα παρατηρούμε ότι η ύπαρξη βυθισμένων οικισμών, που χρονολογούνται μέχρι και τους πρώτους μεταχριστιανικούς αιώνες – ενώ έκτοτε λόγω της εμφανίσεως της πειρατείας ατονεί η συγκρότηση παρακτίων πόλεων -, είναι δηλωτική της συνεχούς παρουσίας ενός συνδυασμού γεωλογικών φαινομένων, που εξακολουθεί να βρίσκεται σε αδιάκοπη εξέλιξη επί σειρά χιλιετιών. Η καταβύθιση της Αιγηΐδος προ 10-12.000 ετών οφείλεται στην εκδήλωση των ιδίων ακριβώς φαινομένων (άνοδος στάθμης υδάτων, σεισμοί, ηφαιστειακές εκρήξεις), με τη μόνη διαφορά ότι τότε η ένταση και η χρονική διάρκεια τους ήταν σαφώς πολλαπλάσιες σε σύγκριση με τις μεταγενέστερες ιστορικές περιόδους.

Αναφορικά με το ερευνητικό μέρος τα κριτήρια της επιλογής ενός υποθαλασσίου χώρου για μελέτη δεν είναι σταθερά, ενώ το λιγοστό προσωπικό της Εφορείας Εναλίων Αρχαιοτήτων (μόλις τριάντα πρόσωπα, δέκα από τα οποία είναι αρχαιολόγοι) σαφώς δεν επαρκεί, για να καλύψει μια επικράτεια με συνολικό μήκος ακτών μεγαλύτερο από ολόκληρης της Αφρικής και θαλάσσιο χώρο σχεδόν διπλάσιο από την ξηρά της. Ευχής έργον θα ήταν η πλήρωση περισσοτέρων θέσεων με ειδικά εκπαιδευμένο προσωπικό στον τομέα της ενάλιου αρχαιολογίας καθώς και η μελλοντική εντατικοποίησης των ερευνών με τη χρήση βαθυσκαφών, αφού είναι κάτι παραπάνω από βέβαιο ότι τα μεγαλύτερα αρχαιολογικά μυστικά βρίσκονται ακόμη κρυμμένα στα μεγαλύτερα βάθη κάτω από το γαλανό πέπλο των Ελληνικών πελαγών.

Το μυστικό που κρατάει τον Παρθενώνα όρθιο επί 2.500 χρόνια

 

Το μυστικό αποκαλύπτεται μετά από μελέτες που δείχνουν ότι, παρά το γεγονός πως ο ναός του Παρθενώνα στην Ακρόπολη δεν έχει καν θεμέλια, έχει τριπλή αντισεισμική θωράκιση.

Σύμφωνα με την Πολιτικό Μηχανικό, Νίκη Τιμοθέου μελέτες της αρχιτεκτονικής και δομικής του φόρμας, κατέδειξαν πως οι αρχαίοι είχαν από τότε ανακαλύψει, αυτό που σήμερα ονομάζουμε σεισμική μόνωση...

Ο ναός, σύμφωνα με την κυρία Τιμοθέου, κοντράρει επιτυχώς τη θεωρία της σύγχρονης πολιτικής μηχανικής, διότι χωρίς να έχει καν θεμέλια, είναι τριπλά μονωμένος σεισμικά!

Αυτή η τριπλή μόνωση, όπως μας εξήγησε, εντοπίζεται σε διαφορετικά σημεία του οικοδομήματος.

Το πρώτο σημείο βρίσκεται στις στρώσεις τεράστιων οριζόντιων και εξαιρετικά λείων μαρμάρων πάνω στις οποίες πατάει ο Παρθενώνας.

Το δεύτερο παρατηρείται στους μεταλλικούς ελαστικούς συνδέσμους οι οποίοι συνδέουν τις πλάκες κάθε στρώματος, και που στο κέντρο τους εντοπίζονται μικροί σιδηροπάσσαλοι γύρω από τους οποίους έχει χυθεί μολύβι (το μολύβι έχει την ιδιότητα να προστατεύει το σίδηρο από τη σκουριά και να εξασθενεί με την ελαστικότητά του, το όποιο κύμα, αφού μέρος της κινητικής του αυτής ενέργειας μετατρέπεται σε θερμική).

Και το τρίτο εντοπίζεται στις κολώνες του κτίσματος, οι οποίες δεν τοποθετήθηκαν μονοκόμματες, αφού οι αρχαίοι Έλληνες ήξεραν πως για να αντέξουν στους κραδασμούς της γης, θα έπρεπε να τοποθετηθούν σε φέτες μαρμάρου, τέλεια εφαρμοσμένες η μία πάνω στην άλλη.

Το αποτέλεσμα αυτής της τριπλής μονωτικής φόρμουλας, όπως σημείωσε η κυρία Τιμοθέου, ήταν τα επιφανειακά σεισμικά κύματα να κινούν το ένα στρώμα των μαρμάρινων πλακών, επάνω στο άλλο, την ίδια ώρα που οι σύνδεσμοι εκτόνωναν την κινητική ενέργεια που ανέπτυσσε ο εγκέλαδος!

Οι κολώνες, τέλος, με τον τρόπο που ήταν τοποθετημένες, επέτρεπαν στο όλο οικοδόμημα να ταλαντώνεται, αλλά να μην καταρρέει.

 

10 πράγματα που δεν ξέρατε για τους αρχαίους Έλληνες

Ποια φαγητά έλειπαν από την κουζίνα; Τι κοινό έχουν τα περισσότερα μυθολογικά τερατάκια; Τι δουλειά έκανε ο πρώτος Ολυμπιονίκης;

Μπορεί να ξέρετε τα βασικά, για τον Σωκράτη, τον Περικλή, το θέατρο και τις επιστήμες. Μπορεί οι γνώσεις σας να φτάνουν ένα βήμα παραπέρα, και να περιλαμβάνουν τα γενεαλογικά δέντρα θεών και ηρώων. Σε κάθε περίπτωση, υπάρχουν πάντα ενδιαφέροντα πράγματα να μάθουμε για την αρχαία Ελλάδα, τους ανθρώπους και την καθημερινότητά τους. Μερικά από αυτά συγκεντρώσαμε παρακάτω.

Υπήρχαν διάφορες προλήψεις γύρω από το φαγητό. Μία από αυτές ήθελε τα φασόλια να κουβαλούν τις ψυχές των νεκρών –με αποτέλεσμα κάποιοι να μην τα τρώνε.

Η κουζίνα –όπως θα ξέρετε όσοι έχετε επισκεφτεί το Αρχαίων Γεύσεις– δεν περιλάμβανε πράγματα τόσο δεδομένα για εμάς όσο οι ντομάτες, οι πατάτες και τα λεμόνια.

Τα γένια ήταν σύμβολο κύρους για έναν άνδρα. Η περιποίησή τους ήταν υψίστης σημασίας, αλλά και αντικείμενο ανταγωνισμού μεταξύ των ανδρών, πράγμα που έκανε τους καλούς κουρείς περιζήτητους.

Στη Σπάρτη, τα αγόρια πήγαιναν στρατό στα επτά τους χρόνια. Γραφή και ανάγνωση μάθαιναν στα 14.

Ο πρώτος Ολυμπιονίκης ήταν ένας μάγειρας, ο Κόρεβος, που κέρδισε τον αγώνα ταχύτητας στο τρέξιμο.

Το ψωμί χρησιμοποιούταν, αντί για ύφασμα, και για να καθαρίζονται τα χέρια μετά από τα γεύματα.

Τα περισσότερα τέρατα που ξέρετε από την ελληνική μυθολογία (συγκεκριμένα, ο Κέρβερος, η Λερναία Ύδρα, η Χίμαιρα, η Σφίγγα, το λιοντάρι της Νεμέας, η Σκύλλα που έκανε παρέα με τη Χάρυβδη, ο αετός που έτρωγε το συκώτι του Προμηθέα και ο δράκος της Κολχίδας) είχαν την ίδια μητέρα. Ήταν η Έχιδνα, αδερφή της Μέδουσας.

Το 80% περίπου του πληθυσμού της αρχαίας Αθήνας ήταν δούλοι.

Τα αρχαιοελληνικά αγάλματα δεν ήταν ολόλευκα, όπως τα βλέπουμε εμείς σήμερα. Ήταν βαμμένα σε έντονα χρώματα, τα οποία απλώς εξαφανίστηκαν με τους αιώνες.

πηγη : https://www.in2life.gr/

ΟΙ ΤΙΤΑΝΕΣ ΚΑΙ Η ΤΙΤΑΝΟΜΑΧΙΑ

 

ΟΙ ΤΙΤΑΝΕΣ ΚΑΙ Η ΤΙΤΑΝΟΜΑΧΙΑ

Στην Ελληνική μυθολογία, οι Τιτάνες είναι μεταξύ μιας σειράς θεών, μερικοί εκ των οποίων αντιτάχθηκαν στον Δία και τους Ολύμπιους θεούς στην άνοδό τους στη εξουσία.

Οι Έλληνες των κλασικών χρόνων γνώριζαν αρκετά ποιήματα για τον πόλεμο μεταξύ των θεών και πολλών από τους Τιτάνες. Το κυρίαρχο εξ αυτών και το μοναδικό που έχει διασωθεί, ήταν η Θεογονία που αποδίδεται στον Ησίοδο. Ένα χαμένο έπος με τον τίτλο Τιτανομαχία και αποδίδεται στην θρυλική μορφή του τυφλού βάρδου Θάμυρη από την Θράκη, αναφερόταν σε μία πραγματεία Περί Μουσικής που έχει κάποια στιγμή αποδοθεί στον Πλούταρχο. Οι Τιτάνες κατείχαν σημαντικό ρόλο και στα ποιήματα που αποδίδονται στον Ορφέα. Αν και σώζονται μόνο μικρά μέρη των Ορφικών διηγήσεων, δείχνουν ενδιαφέρουσες διαφορές από την Ησιοδική παράδοση.

Αυτοί οι Ελληνικοί μύθοι για την τιτανομαχία εντάσσονται σε μια τάξη παρόμοιων μύθων από την Ευρώπη και την Εγγύς Ανατολή, όπου μια γενιά ή ομάδα θεών αντιτίθενται στους κυρίαρχους. Μερικές φορές οι Γηραιότεροι Θεοί εκτοπίζονται. Άλλες φορές οι επαναστάτες χάνουν, και είτε εκδιώχνονται ολοκληρωτικά από την εξουσία ή ενσωματώνονται στο πάνθεον. Άλλα παραδείγματα μπορούν να συμπεριλάβουν τους πολέμους μεταξύ των Εσίρ με τους Βανίρ και τους Γιοτούν στην Σκανδιναβική μυθολογία, το Βαβυλωνιακό έπος Ενούμα Ελίς , τη Χιττιτική διήγηση «Βασίλειο στον Ουρανό». Το χριστιανικό βιβλίο της Αποκάλυψης επίσης περιγράφει έναν «Πόλεμο στον Ουρανό».

Οι Τιτάνες
Παιδιά της Γαίας και του Ουρανού:

Ωκεανός
Τηθύς
Κοίος
Φοίβη
Υπερίων
Ευρυφάεσσα ή Θεία
Κρείος
Ιαπετός
Θέμις
Μνημοσύνη
Κρόνος
Ρέα
Παιδιά του Ιάπετου και της Ωκεανίδας Κλυμένης:

Άτλας
Προμηθέας
Επιμηθέας
Μενοίτιος
Παιδιά του Υπερίωνα και της Θείας:

Ήλιος
Σελήνη
Ηώς

Οι Τιτάνες στον Ησίοδο

Στην Θεογονία του Ησίοδου οι δώδεκα Τιτάνες ακολουθούν τους Εκατόγχειρες και τους Κύκλωπες ως παιδιά του Ουρανού και της Γαίας:

«έπειτα κοιμήθηκε με τον Ουρανό και γέννησε τον βαθιά στροβιλιζόμενο Ωκεανό, τον Κοίο και τον Κριό και τον Υπερίωνα και τον Ιάπετο, την Θεία και την Ρέα, την Θέμιδα και την Μνημοσύνη και την χρυσοστεφανωμένη Φοίβη και την αγαπητή Τέθυ. Μετά από αυτούς γεννήθηκε ο Κρόνος ο πονηρός, το νεώτερο και φοβερότερο από τα παιδιά της, και μισούσε τον δυνατό πατέρα του».
Ο Ουρανός θεωρεί τον Κρόνο τερατώδη και γι’ αυτό τον φυλακίζει στα έγκατα της γης. Αλλά ο Κρόνος, με τη βοήθεια των Εκατόγχειρων και των Κυκλώπων, επιτίθεται στον πατέρα του, τον ευνουχίζει και γίνεται ο ίδιος βασιλιάς των θεών, με τη Ρέα ως σύζυγό του και βασίλισσα.

Η Ρέα γεννά μια νέα γενιά θεών από τον Κρόνο, αλλά από φόβο μήπως τον ανατρέψουν, ο Κρόνος τα καταβροχθίζει. Ο μόνος που διασώζεται είναι ο Δίας: η Ρέα δίνει στον Κρόνο να καταπιεί στη θέση του μία πέτρα τυλιγμένη σε ρούχα, και μεταφέρει τον Δία στην Κρήτη να τον φυλάνε οι Κουρήτες.

Όταν ο Δίας ενηλικιώνεται, υποτάσσει τον Κρόνο με τη βία και του ανοίγει την κοιλιά για να απελευθερώσει τα αδέλφια του. Αρχίζει έτσι ένας πόλεμος μεταξύ των νεώτερων και γηραιότερων θεών, κατά τον οποίο ο Δίας βοηθάται από τους Εκατόγχειρες, τους Κύκλωπες και τους Γίγαντες, οι οποίοι είχαν επανελευθερωθεί από τον Τάρταρο. Μετά από μια μακρά μάχη ο Δίας νικά, και ρίχνει στον Τάρταρο πολλούς από τους Τιτάνες.

Παρ' όλα αυτά οι γηραιότεροι θεοί αφήνουν το σημάδι τους στον κόσμο. Μερικοί από αυτούς – όπως η Μνημοσύνη, η Ρέα, η Γαία, ο Υπερίων, η Θέμις και η Μήτις – δεν πολέμησαν εναντίον των Ολύμπιων, και διαδραμάτισαν σημαντικό ρόλο στη νέα διοίκηση. Οι Τιτάνες αφήνουν πίσω τους και έναν αριθμό απογόνων, μερικοί εκ των οποίων μπορούν να θεωρηθούν επίσης Τιτάνες, κυρίως οι γιοί του Ιάπετου: Προμηθέας, Επιμηθέας, Άτλας και Μενοίτιος.

Πολλές αρχαίες πηγές ακολουθούν στενά τον Ησίοδο, με μικρές παραλλαγές: ο Απολλόδωρος προσθέτει την Διώνη ως δεκάτη Τρίτη Τιτάνα.

Οι Τιτάνες σε άλλες Ελληνικές πηγές

Ο Ησίοδος, ωστόσο, δεν ήταν ο τελευταίος που μίλησε για τους Τιτάνες. Σωζώμενα αποσπάσματα Ορφικής ποίησης ιδιαίτερα διατηρούν μερικές παραλλαγές του μύθου.

Σε ένα Ορφικό κείμενο, ο Δίας δεν επιτίθεται απλά βιαίως εναντίον του πατέρα του. Αντιθέτως, η Ρέα παραθέτει γεύμα στον Κρόνο ώστε να μεθύσει. Ο Δίας τον αλυσοδένει και τον ευνουχίζει. Αντί να σταλεί στον Τάρταρο, ο Κρόνος σέρνεται – ακόμα μεθυσμένος - στην σπηλιά της Νύκτας, όπου συνεχίζει να ονειρεύεται και να προφητεύει για ολόκληρη την αιωνιότητα.

Ένας άλλος μύθος που αφορά στους Τιτάνες και δεν είναι του Ησιόδου περιλαμβάνει τον Διόνυσο. Σε κάποια στιγμή της βασιλείας του ο Δίας αποφασίζει να παραχωρήσει τον θρόνο του για χάρη του βρέφους Διονύσου, που όπως και ο Δίας ως βρέφος φυλασσόταν από τους Κουρήτες. Οι Τιτάνες αποφασίζουν να σφάξουν το παιδί και να διεκδικήσουν τον θρόνο δικό τους. Βάφουν τα πρόσωπά τους με λευκό γύψο, αποσπούν με παιχνίδια την προσοχή του Διονύσου, μετά τον διαμελίζουν και βράζουν και ψήνουν τα μέλη του. Οργισμένος ο Δίας, συντρίβει με το αστροπελέκι του τους Τιτάνες. Η Αθηνά διατηρεί τιν καρδιά σε μια γύψινη κούκλα, από την οποία δημιουργήθηκε ένας νέος Διόνυσος. Αυτή η ιστορία αναφέρεται από τους ποιητές Καλλίμαχο και Νόννο, που αποκαλούν αυτόν τον Διόνυσο «Ζαγρεύς», και επίσης σε έναν αριθμό Ορφικών κειμένων.

Μία επανάληψη αυτής της ιστορίας, αναφερόμενη από τον Νεοπλατωνικό φιλόσοφο Ολυμπιόδωρο, που γράφει στην Χριστιανική εποχή, λέει πως η ανθρωπότητα ξεπήδησε από τον παχύ καπνό των καιγόμενων πτωμάτων των Τιτάνων. Άλλοι νεώτεροι συγγραφείς δηλώνουν πως η ανθρωπότητα γεννήθηκε από το αίμα που έχυσαν οι Τιτάνες στον πόλεμό τους εναντίον του Δία.

Ο Πίνδαρος, ο Πλάτωνας και ο Οππιανός αναφέρονται πρόχειρα στην «Τιτανική φύση» του ανθρώπου.

ΤΙΤΑΝΟΜΑΧΙΑ

Ο Δίας πριν εδραιώσει την εξουσία του και γίνει ο απόλυτος κυρίαρχος του Κόσμου είχε να αντιμετωπίσει πολλές δυσκολίες. Πάντοτε βέβαια είχε στο πλευρό του τα αδέρφια του τα οποία ελευθέρωσε από το στομάχι του παιδοφάγου Κρόνου. Έτσι σε λίγο καιρό οι Τιτάνες χολωμένοι από την ήττα του Κρόνου και επειδή δε θεωρούσαν σωστό να εξουσιάζει ένας θεός νεότερος απ' αυτούς, κήρυξαν πόλεμο ενάντια στους Ολύμπιους. Οι αθάνατοι χωρίστηκαν σε δυο αντίπαλα στρατόπεδα. Οι Τιτάνες από τη μια πλευρά, με αρχηγό τους τον Κρόνο, χρησιμοποίησαν για οχυρό τους το όρος Όθρη· η ομάδα του Δία από την άλλη είχε για προκάλυμμά της τον Όλυμπο.
Παλιοί και νέοι θεοί, αρσενικά και θηλυκά, πήραν μέρος σ' αυτόν τον πόλεμο. Όμως από την Τιτανογενιά δεν ήταν όλοι με το μέρος του Κρόνου. Η φοβερή Ωκεανίδα Στύγα μαζί με τα τέσσερα παιδιά της, το Κράτος, τη Βία, τον Ζήλο και τη Νίκη έσπευσαν στο πλευρό του Δία. Αλλά και ο ίδιος ο πατέρας της, ο Ωκεανός, ο πρωτότοκος γιος του Ουρανού, λένε πως βοήθησε τον ανιψιό του ή τουλάχιστον πως έμεινε ουδέτερος σ' αυτή τη φοβερή θεομαχία. Επίσης, ο Προμηθέας, ο γιος του Τιτάνα Ιαπετού, σ' αυτόν τον πόλεμο έγινε πρωτοπαλίκαρο και συμβουλάτορας του Δία.

Το πιο σημαντικό όμως για την παράταξη των Ολυμπίων ήταν πως η μάνα Γη, αυτή η παγκόσμια θεά της γονιμότητας, δεν υποστήριξε τα παιδιά της, αλλά στάθηκε στο πλευρό του εγγονού της, δίνοντάς του πολύτιμες συμβουλές σε κάθε δύσκολη στιγμή. Επιπλέον, από τις Τιτανίδες δεν έλαβαν μέρος στον πόλεμο η Θέμιδα και η Μνημοσύνη, που έγιναν αργότερα σύζυγοι του Δία και τιμήθηκαν στον Όλυμπο.Δέκα ολόκληρα χρόνια κρατούσε η φοβερή αναμέτρηση, μα ο αγώνας ήταν αμφίρροπος· άλλοτε η πλάστιγγα έγερνε προς την πλευρά των Τιτάνων και άλλοτε προς την πλευρά των Ολυμπίων. Το σύμπαν ολόκληρο ταραζόταν, μα την τελική νίκη δεν την κέρδιζε καμιά παράταξη.

Σε μια πολύ δύσκολη στιγμή για την ομάδα του, ο Δίας έτρεξε γεμάτος αγωνία στη γιαγιά του, τη Γαία. Φίλησε τα χέρια της με σεβασμό και ζήτησε τη συμβουλή της. Τότε αυτή, που συμπαθούσε πολύ τον εγγονό της και τον είχε προστατευόμενο σ' αυτή την μεγάλη ταραχή, έδωσε το σοφό χρησμό της: Ο Δίας έμελλε να νικήσει μόνο αν έπαιρνε με το μέρος του εκείνους τους θεούς που ήταν φυλακισμένοι στα Τάρταρα. Ευχαρίστησε τη θεϊκή γιαγιά του και αμέσως πήρε το δρόμο για τα σκοτεινά Τάρταρα. Εννιά μέρες ταξίδευε στα έγκατα της γης, έχοντας να αντιμετωπίσει τεράστιες νυχτερίδες και δηλητηριώδεις αράχνες. Με τα μαγικά βότανα όμως που του είχε δώσει η γιαγιά του ξεπερνούσε εύκολα τις δυσκολίες. Όταν έφτασε στα κελιά όπου ήταν φυλακισμένοι οι Κύκλωπες, έπρεπε πρώτα να σκοτώσει τη φοβερή Κάμπη, ένα σιχαμερό τέρας που είχαν βάλει οι Τιτάνες να φυλάει τα γιγάντια αδέρφια τους. Αυτή είχε πράσινο φολιδωτό δέρμα και ουρά σαύρας· στα αμέτρητα πόδια της ήταν φυτρωμένα δηλητηριώδη φίδια. Ο Δίας πάλευε ώρες ατελείωτες μαζί της χωρίς αποτέλεσμα. Τότε θυμήθηκε ένα μαγικό βότανο που του είχε δώσει η Γαία. Το έβαλε με τη βία στο στόμα της Κάμπης και αμέσως το φοβερό τέρας έπεσε σε βαθύ λήθαργο. Στη συνέχεια απελευθέρωσε τον Βρόντη, τον Αστερόπη και τον Άργη. Τους ζήτησε να του παρασταθούν στον πόλεμο εναντίον των Τιτάνων και τους υποσχέθηκε πως με τη δική του βασιλεία θα απολάμβαναν τιμές θεϊκές, όπως και οι άλλοι σύμμαχοί του, όπως δηλαδή η Στύγα και τα παιδιά της, όπως η Γη αλλά και τα ίδια του τ' αδέρφια. Οι Κύκλωπες συγκινημένοι και νιώθοντας ευγνωμοσύνη για τον Δία που τους ελευθέρωσε, δέχτηκαν να τον βοηθήσουν. Μα και οι ίδιοι ήθελαν να εκδικηθούν τους Τιτάνες, για τους οποίους ένιωθαν απεριόριστο μίσος, γιατί τους είχαν πετάξει στα Τάρταρα κρατώντας όλη την εξουσία για τον εαυτό τους.

Μόλις ανέβηκαν πάνω στην κοσμοχαλασιά της Γης οι Κύκλωπες έδωσαν στον Δία και τ' αδέρφια του πολύτιμα δώρα που τους βοήθησαν στον πόλεμο. Χάρισαν στον αρχηγό των Ολυμπίων τη βροντή, την αστραπή και τον κεραυνό. Στον Ποσειδώνα έδωσαν την τρίαινα, που έγινε το αιώνιο σύμβολό του και στον Πλούτωνα την "κυνέα", μια σκούφια δηλαδή από σκυλοτόμαρο που τον έκανε αόρατο. Στη συνέχεια οι μονόφθαλμοι Κύκλωπες, που ήταν λαμπροί τεχνίτες, κατασκεύασαν με τα σφυριά και τα άλλα εργαλεία τους ένα σιδερένιο προπέτασμα για να μη βλέπουν οι Τιτάνες τη λάμψη του κεραυνού και της αστραπής. Επίσης κατασκεύασαν έναν περίτεχνο βωμό αφιερωμένο στη μάνα τους, τη Γη. Εκεί οι Ολύμπιοι και οι σύμμαχοί τους έδωσαν φοβερό όρκο στο όνομα της Παγκόσμιας Μάνας. Εμψυχωμένοι λοιπόν, με καινούριες δυνάμεις και καινούρια όπλα έπεσαν με ορμή στη μάχη. Μα και οι Τιτάνες στο διάστημα αυτό της προετοιμασίας των Ολυμπίων βρήκαν το χρόνο να αναδιοργανώσουν τις δυνάμεις τους και να κατασκευάσουν καινούρια όπλα. Αντιστάθηκαν λοιπόν σθεναρά. Έτσι άρχισε από την αρχή ένας λυσσαλέος αγώνας που ανατάραξε ολόκληρο το σύμπαν.

Ο Ησίοδος περιγράφει δραματικά την κατάσταση που επικρατούσε σ' ολόκληρη την πλάση. Οι θεοί και από τις δυο παρατάξεις άρπαζαν πελώριους βράχους από τα βουνά που είχαν για προκάλυμμα, την Όθρη και τον Όλυμπο αντίστοιχα, και τους εκσφενδόνιζαν στους αντιπάλους τους. Ολόκληρη η Γη τραντάζονταν και άνοιγαν πληγές στο απέραντο κορμί της. Άλλοτε οι πελώριες κοτρόνες συγκρούονταν στον αέρα και από το φοβερό τους κρότο βούιζε ολόκληρος ο Ουρανός. Άλλοτε πάλι ξέφευγαν από τη σωστή τους πορεία και έπεφταν στον Πόντο που στέναζε κι αυτός· βυθίζονταν απότομα και κατέληγαν στα υγρά παλάτια του Νηρέα. Ο Όλυμπος και η Όθρη τινάζονταν συθέμελα όταν οι τρομεροί θεοί έβρισκαν το στόχο τους. Οι δονήσεις, τα τραντάγματα και η βοή έφταναν μέχρι τα απόμακρα Τάρταρα. Η αναταραχή αυτή γινόταν πιο έντονη όταν οι αντίπαλες παρατάξεις εγκατέλειπαν τα μόνιμα στρατόπεδά τους και έκαναν εφόδους προς τη μια ή την άλλη κατεύθυνση. Τότε τα πελώρια πόδια τους άφηναν σημάδια πάνω στην επιφάνεια της γης. Σε μια πολύ δύσκολη στιγμή για τους Ολύμπιους, ο Δίας, που μέχρι τότε σχεδίαζε τη στρατηγική που θα ακολουθούσε η παράταξή του και έδινε οδηγίες στους συμμάχους του, δεν άντεξε και μανιασμένος όρμησε στη μάχη. Τότε χρησιμοποίησε τα όπλα του που του είχαν χαρίσει οι Κύκλωπες. Ο Ουρανός και ο Όλυμπος ταράχτηκαν από τις βροντές του. Ο Δίας με τρομερή ορμή σκόρπιζε τους κεραυνούς και τις αστραπές προς όλες τις κατευθύνσεις. Από το στιβαρό του χέρι η φλόγα απλώθηκε παντού. Τεράστια πυρκαγιά ξέσπασε και καταβρόχθιζε λαίμαργα τα απέραντα δάση. Η φλόγα γιγαντωμένη έτρεχε από τη μια άκρη της γης στην άλλη. Η μεγάλη θερμοκρασία άρχισε να επηρεάζει και το υγρό στοιχείο. Έβραζαν τα νερά του καταγάλανου Ωκεανού και του απέραντου Πόντου. Τεράστιες ποσότητες νερού άρχισαν να εξατμίζονται και ν' ανεβαίνουν προς τα πάνω. Εκεί ενώθηκαν με τους κατάμαυρους καπνούς που έβγαιναν από το άγριο κάψιμο των δασών.

Η πυρκαγιά έφτασε μέχρι το απέραντο Χάος, που μετά από ατέλειωτους αιώνες άρχισε ν' αστράφτει και να φεγγοβολάει από τις πύρινες γλώσσες.

Η βουή και η αντάρα ήταν τέτοια, που αν κάποιος άκουγε και παρακολουθούσε όσα συνέβαιναν, θα έφερνε στο μυαλό του την αναταραχή που γινόταν όταν τότε στην αρχή της Κοσμογονίας ζευγάρωνε ο Ουρανός με τη Γη για να δημιουργήσουν το σύμπαν. Τώρα όμως έμοιαζε σαν και αυτός να επρόκειτο να πέσει από τα τεράστια ύψη του και αυτή να ξεριζωθεί από τα παντοδύναμα θεμέλιά της. Είχαν έρθει τα πάνω κάτω.

Ο μαύρος καπνός και οι ζεματιστοί ατμοί κύκλωναν τους Τιτάνες, που δυσκολεύονταν να ανασαίνουν και να βλέπουν καθαρά. Οι κεραυνοί, οι αστραπές και οι φλόγες της φωτιάς τύφλωναν τους γιγάντιους αντιπάλους του Δία. Είχαν αρχίσει ήδη να εξαντλούνται και το στρατόπεδό τους περνούσε δύσκολες ώρες.

Πάνω σε τούτη την κρίσιμη στιγμή, όταν μετά από δέκα χρόνια η μάχη άρχισε να κλίνει με το μέρος της παράταξής του, ο Δίας σκέφτηκε πάλι το χρησμό της Γης. Εκτός από τους Κύκλωπες, ο Κρόνος και τ' αδέρφια του είχαν κλείσει στα Τάρταρα και τρεις άλλους φοβερούς γίγαντες, τους Εκατόγχειρες. Αμέσως έτρεξε στη σκοτεινή φυλακή τους. Η Κάμπη είχε ξυπνήσει και προσπάθησε να τον εμποδίσει. Αυτή τη φορά όμως ο Δίας χρησιμοποίησε τα νέα του όπλα. Κατακεραύνωσε την Κάμπη, που άρχισε να φλέγεται και να ουρλιάζει. Σε λίγο απέμεινε μόνο το καμένο κουφάρι της. Ο Δίας χρησιμοποιώντας τα μαγικά βότανα της γιαγιάς του έλυσε από τα δεσμά τους τον Κόττο, τον Αιγαίονα και τον Γύγη. Αυτοί ενθουσιασμένοι από την πράξη του του υποσχέθηκαν αιώνια πίστη.

Ανέβηκαν όλοι μαζί στην επιφάνεια της γης, όπου συνεχιζόταν η τρομερή μάχη. Τη στιγμή που οι Τιτάνες εξασθενημένοι κατέβαλλαν την τελευταία τους προσπάθεια για να αναχαιτίσουν τους Ολύμπιους, οι Εκατόγχειρες τυφλωμένοι από το μίσος τους για την αχαριστία που τους έδειξαν τα αδέρφια τους, άρπαξαν με τα τριακόσια συνολικά χέρια τους τριακόσιους τεράστιους βράχους και τους καταπλάκωσαν. Και όταν πέτυχαν τούτο το απίστευτο, τότε πια τους πήραν και τους έριξαν στα σκοτεινά Τάρταρα. Εκεί δηλαδή που τους είχε φυλακίσει ο Ουρανός όταν ήταν νεογέννητοι. Εκεί που είχαν κλειδώσει τα αδέρφια τους, τους Κύκλωπες και τους Εκατόγχειρες, παρά τις αντίθετες συμβουλές της Γης.

Αμέσως οι Κύκλωπες κατασκεύασαν χάλκινους φράχτες γύρω από τα κελιά των Τιτάνων και τριπλό ατσάλινο τείχος. Τις πόρτες κλείδωσε ο Ποσειδώνας και ο Δίας ανέθεσε στους Εκατόγχειρες να παραμείνουν εκεί, πιστοί του φύλακες. Έτσι τέλειωσε η Τιτανομαχία, μια από τις πιο σπουδαίες και τις πιο μακροχρόνιες δοκιμασίες που έπρεπε να περάσει ο Δίας μέχρι να γίνει ο μοναδικός κυβερνήτης του Σύμπαντος. Σε λίγο άρχισε ολόκληρη η πλάση να ηρεμεί και η πυρκαγιά που προκλήθηκε από τους αμέτρητους κεραυνούς του Δία υποχώρησε. Οι θεοί του Ολύμπου γιόρτασαν τη νίκη τους και ευχαρίστησαν τη Γη που τόσο πολύ τους βοήθησε.

Ο Μέγας Αλέξανδρος και η διάδοση της Ελληνικής γλώσσας!

 

Οι κατακτήσεις του Μεγάλου Αλεξάνδρου και η πολιτική και πολιτισμική ενοποίηση του χώρου της Νοτιοανατολικής Μεσογείου, της Μικράς Ασίας και της Μέσης Ανατολής, αποτελούν ιστορικά φαινόμενα που εξηγούνται από τα συμφραζόμενα της εποχής, ταυτόχρονα ωστόσο συνδέονται, κατά τρόπο μοναδικό, με την προσωπικότητα του Μακεδόνα βασιλέα: η δημιουργία του ελληνιστικού κόσμου, ο οποίος αργότερα αποτέλεσε το υπόβαθρο για την ρωμαϊκή παρουσία στην περιοχή αλλά και για την εξάπλωση του χριστιανισμού, εκτός από αποτέλεσμα των οικονομικοκοινωνικών εξελίξεων στον ελλαδικό χώρο, αποτέλεσε και συνειδητή επιλογή του Αλεξάνδρου. Η δημιουργία πολυάριθμων πόλεων με μεικτό -ελληνικό και ντόπιο- πληθυσμό στις κατακτημένες περιοχές, οι επιγαμίες των Μακεδόνων «εταίρων» με Ασιάτισσες πριγκίπισσες, η διατήρηση θεσμών και πρακτικών (σε περιοχές που επί αιώνες ανήκαν σε υπερεθνικές πολυπολιτισμικές αυτοκρατορίες), τα σχέδια για μετακινήσεις πληθυσμών όχι μόνο από την Ελλάδα προς την Ασία αλλά και αντιστρόφως - όλα αυτά δείχνουν πως ο Αλέξανδρος είχε οραματιστεί τη δημιουργία μια νέας αυτοκρατορίας, και όχι την προσάρτηση εδαφών στο βασίλειο της Μακεδονίας.

Κατά τον ίδιο τρόπο που τα προηγούμενα χρόνια η στρατιωτική υπεροχή των Αθηναίων συνδυάζεται με την πολιτιστική τους υπεροχή και έχει σαν αποτέλεσμα την επικράτηση της Αττικής διαλέκτου έναντι της Ιωνικής, έτσι και η νικηφόρα εκστρατεία του Αλεξάνδρου κατά των Περσών  στο δεύτερο μισό του 4ου αιώνα δημιουργεί το πολιτικό πλαίσιο και τις κατάλληλες συνθήκες εξάπλωσης της ελληνικής γλώσσας και, συνακόλουθα, του ελληνικού πολιτισμού. Η γλώσσα της εποχής, γνωστή ως Κοινή, αναπτύσσεται σταδιακά ως μία γλώσσα ενιαία, για την χρήση των πολλών κατοίκων της ελληνικής οικουμένης, στη θέση των διαφόρων αρχαιοελληνικών διαλέκτων.

Στο αλεξανδρινό κράτος η έννοια του «πολίτη» των κλασικών χρόνων αντικαθίσταται από αυτήν του «κοσμοπολίτη» και ελληνικές πόλεις ιδρύονται παντού. Έλληνας είναι αυτός που «μετέχει της παιδεύσεως της ημετέρας». Συνεπώς, ο όρος «Έλλην» δεν συνδέεται αναγκαστικά και μόνο με τη φυλετική καταγωγή, αλλά ουσιαστικά με την ελληνική παιδεία και τον τρόπο ζωής, εκφραζόμενο πάντως στην ελληνική γλώσσα. αφορά δε τους Μακεδόνες, τους Έλληνες της κλασικής περιόδου, τους Πέρσες και «τα άλλα έθνη» της Ασίας ή ακόμα και όλης της οικουμένης. Η γλώσσα αυτή αποτελεί μια περισσότερο απλοποιημένη εκδοχή της Αττικής γλώσσας, γεγονός που υπαγορεύεται από τις νέες ανάγκες χρήσης της από μεγάλες και ανομοιογενείς ομάδες πληθυσμού στο αχανές βασίλειο του Αλεξάνδρου. Η Ελληνιστική Κοινή γίνεται διεθνής γλώσσα και χρησιμοποιείται από τους Έλληνες και τους εξελληνισμένους ξένους της Μικράς Ασίας, της Αιγύπτου, της Συρίας, της Περσίας. δεν είναι μόνο η επίσημη γλώσσα της διοίκησης, αλλά και η γλώσσα της διανόησης, της λογοτεχνίας, κι ακόμη η γλώσσα των εμπορικών συναλλαγών, ο κοινός κώδικας των ποικίλλων κατοίκων του ελληνιστικού κόσμου, η lingua franca της εποχής.